Yeni Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği Ne Getirdi?
Yeni yönetmeliği eskisi ile kıyaslamak yerine en baştan başlayarak yorumlamaya önemli kısımlarının altını çizmeye çalışacağım.
Yeni yönetmeliği eskisi ile kıyaslamak yerine en baştan başlayarak yorumlamaya önemli kısımlarının altını çizmeye çalışacağım.
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı elektrik piyasasında, tüketicilerin elektrik ihtiyaçlarını tüketim noktasına en yakın kendi üretim tesisinden karşılaması, arz güvenliğinin sağlanmasında küçük ölçekli üretim tesislerinin ülke ekonomisine kazandırılması ve küçük ölçekli üretim kaynaklarının etkin kullanımının sağlanması ile elektrik şebekesinde meydana gelen kayıp miktarlarının düşürülmesi amacıyla lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğü olmaksızın, elektrik enerjisi üretebilecek, gerçek veya tüzel kişilere uygulanacak usul ve esasların belirlenmesidir.
Bu iki nokta bence Türkiye’de yenilenebilir enerjinin geleceğini modelliyor. Küçük ölçekli tesislerin ülke ekonomisine katılması ve lisans alma, şirket kurma yükümlülüğünün olmaması.
Hatırlarsanız, 10 kW altı tip proje, gelir vergisi muafiyetleri v.s. pek çok konuda yönetmelikler sürekli yenilendi ve desteklendi. Daha başlangıçtan yola çıkarsak özellikle küçük güçteki üreticilerin tam desteklenecekleri izlenimine kapılabiliriz.
Lisans alma ile şirket kurma muafiyeti
MADDE 5 – (1) Önlisans ve lisans alma ile şirket kurma yükümlülüğünden muaf olarak kurulabilecek üretim tesisleri şunlardır:
Madde çok uzun, kısaca 5mW altı yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı tesisler, izole tesisler (dağıtım iletim kullanmayan) vs…
Ancak bu maddenin 5.fıkrası ilgi çekici;
(5) Bu Yönetmelik kapsamında üretim tesisi kuracak gerçek veya tüzel kişilerin üretim tesisleri ile tüketim tesislerinin aynı dağıtım bölgesi içerisinde olması zorunludur.
Aynı yerde demiyor, aynı dağıtım bölgesinde diyor, bu konuya ilerde değineceğim. Bu arada bu madde önemli çünkü sadece muafiyeti değil, kimlerin lisansız enerji üretimi yapabileceğini detaylandırıyor. Tamamını okumanızı, çıktı alıp kenarda tutmanızı tavsiye edeceğim maddelerden biridir.
Bağlantı esasları
MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren üretim tesisleri, dördüncü fıkra kapsamında belirtilen istisnalar dışında, dağıtım sistemine bağlanır. İlgili şebeke işletmecisi, üretim tesisinin teknik özelliklerine ve bağlantı noktası itibarıyla dağıtım sisteminin mevcut kapasitesine göre üretim tesisini OG veya AG seviyesinden dağıtım sistemine bağlayabilir.
Bu maddenin dayanağı olan konu şu 400 kW’a kadar olan tesisler AG den bağlanabilir, ama burada ölçüm noktası AG olacaktır, tesiste gene de bir trafo olması talep edilebilir, 400 kW üstü ise mutlaka OG olmalıdır.
Aslında 10 kW’a kadar oldukça sade bir sistem varken, 400 kW kadar direk tipi bir trafo bile yeterli görülebilir, 400 kW geçtiğinizde ise karşınıza da bir OG binası, autoprodüktör vs. ekipmanlar çıkacaktır. Tabi OG bağlantısında dönüşüm kayıplarının size yansıması da ayrı bir konudur. Ama burada esas ilgili EDAŞ’ın çağrı mektubunda belirteceği bağlantı detaylarıdır. Başvuru esnasında öngörü yaparak tek hat dizaynınıza bunu çizmeniz gerekecektir.
Zaten yönetmeliğin devamı tamda bu şekilde;
Bağlantı esasları
MADDE 7 – Devamı ; İlgili şebeke işletmecisi, üretim tesisinin teknik özelliklerine ve bağlantı noktası itibarıyla dağıtım sisteminin mevcut kapasitesine göre üretim tesisini OG veya AG seviyesinden dağıtım sistemine bağlayabilir. Bağlantı başvurusu talebi, ancak ilgili mevzuat ve ilgili teknik mevzuat hükümleri kapsamında reddedilebilir ve red gerekçeleri başvuru sahibine red kararı ile yazılı olarak bildirilir.
(2) AG seviyesinden bağlanacak üretim tesislerinin toplam kapasitesi, bu üretim tesislerinin bağlı olduğu dağıtım transformatörünün ilgili şebeke işletmecisine ait bir transformatör olması halinde transformatör gücünün yüzde ellisini geçemez. Transformatörün başvuru sahibine ait olması durumunda, söz konusu kapasite azami transformatör gücü kadar olur.
Bir hatırlatma yapalım, %50 diyor ama 10kW altı buna tabi değil. OG de neydi, diyenler için, ne olduğu değil, TEİAŞ kapasitesinde boşluk olması önemli. Ancak tesis gücü kadar kurulacak olan çatı tipi ges ler için birazdan ilgili madde gelecek, yorumlamaya çalışacağım.
Başvuruların alınması
Lisanssız Güneş Enerji Santrali Süreçler: 1-Başvuru
MADDE 10 – (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c), (ç), (d), (e), (f), (g) ve (ğ) bentleri kapsamında üretim yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, Kurul kararıyla belirlenen bilgi ve belgeler ile ilgili şebeke işletmecisine başvuruda bulunur.
Hatırlarsanız, Madde 5 önemli demiştik, işte atıfta bulunan maddemiz geldi. Pek çok EDAŞ ta uygulama şu şekilde, bu ayın 20’sine kadar olan başvurularınız bir sonraki ayın 20’sinde duyuruluyor. Daha önceki yıllarda eksik veya hatalı evraklar belirtilirken artık sadece uygun değil deniyor, sebebine göre yeniden başvurmanız lazım. O yüzden başvuru süreçleri yazı dizisini başvurmadan önce okumakta, hatta ilgili EDAŞ yetkilisi ile üstünden geçmekte fayda var.
Başvuruların alınması
MADDE 10 – ( (2) Kamu kurum ve kuruluşları, atıksu ve içme suyu arıtma tesisleri ile tarımsal sulama amaçlı tesislerin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünü geçmemek kaydıyla, tüketim tesisleri ile aynı ölçüm noktasında 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurabilir.
Şimdi kamu kurumları için biliyorsunuz fazladan bir trafo kapasite tahsisi mevcut. Evet doğru düşündünüz bir de Enerji Kooperatifleri için fazladan kapasite var. Ama saha için kurulum konusunda 11 maddeye gelince değineceğimiz bir sorun mevcut.
Başvuruda bulunulabilecek tesisler
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlık veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum tarafından 10 kW’a (10 kW dahil) kadar tip proje hazırlanması uygun görülen, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı ve kendi tüketim tesisinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücüne kadar, üretimi ve tüketimi aynı noktadan bağlı üretim tesisleri için başvuru ve ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesindeKurum tarafından belirlenen usul ve esaslar ile bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu formatı kapsamında işlem tesis edilir. Bu kapsamda gerçekleşecek olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine ilişkin başvurular, Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslar uyarınca değerlendirilir.
İlk konu aynı noktadan bağlı diyor, yani aynı dağıtım noktası değil, üretim ve tüketimin aynı yerde olma konusunu burada netleştirmiş.
Başvuruda bulunulabilecek tesisler
MADDE 11 – (2) Kamu kurum ve kuruluşları, atıksu ve içme suyu arıtma tesisleri ile tarımsal sulama amaçlı tesislerin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünü geçmemek kaydıyla, tüketim tesisleri ile aynı ölçüm noktasında 5’inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurabilir.
Kamu içinde yanı şey geçerli, ufak bir nüans eklenmiş, aynı ölçüm noktası ve c bendi olarak netleştirilmiş.
Lisans alma ile şirket kurma muafiyeti
MADDE 5 – c) Kurulu gücü bir megavat veya Kanunun 14 üncü maddesi çerçevesinde Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmiş kurulu güç üst sınırına kadar olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri,
C bendini hatırladığımızda 5 MW’a çıkan lisansız sınırı olarak dikkatimize sunulduğunu görüyoruz.
Başvuruda bulunulabilecek tesisler
MADDE 11 –(3) Bu Yönetmelik kapsamında faaliyet göstermek isteyen kişiler, bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünü ve 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca belirlenecek kurulu gücü geçmeyecek şekilde tüketim tesisi ile aynı ölçüm noktasında, dağıtım tesisi niteliğinde tesis teçhiz etmeden, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurabilir. Güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri ancak çatı ve cephe uygulaması olarak gerçekleştirilebilir.
Saha için çağrı mektubu artık alınamayacak diyebilir miyiz? Bence diyebiliriz. Madde çok açık çünkü GES var ise çatı ve cephe olmalı diye belirtmiş.
Peki, satış fiyatı, yakın tarihli Cumhurbaşkanlığı kararı ile tek zamanlı tarife fiyatı uygulanacak diye belirtmişti. Ne kadar diyenler burayı tıklayabilir
4 madde ise sulama konusunda değinmiş, orada gene meşhur 5 maddenin ç fıkrası kapsamında değerlendirileceği beyan edilmiştir. Hemen hatırlayalım;
Lisans alma ile şirket kurma muafiyeti
MADDE 5 – ç) Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanan, üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri,
Devam maddelerimiz başvuru ve sonrasında bağlantı anlaşması, geçici kabul gibi detayları inceliyor.
Uyum, bakım, testler ve geçici kabul
MADDE 18 – (4) Üretim ve tüketim tesisinin aynı ölçüm noktasında yer almadığı durumlarda; kabul öncesi, geçici kabul işlemleri sürecinde ve test işlemleri süresince üretim tesis sahasında yer alan her türlü yapı ve ekipmanın çalışmasına bağlı oluşacak iç tüketim miktarı, üretim tesisinin işletmeye geçmesinden sonraki ilk fatura döneminde üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisi veya tesislerinin tüketimlerine eklenmek suretiyle mahsuplaştırmaya dahil edilir.
Burada iş değişiyor, aynı ölçüm noktasında olmadığı durumlarda diye başlıyor çünkü. Üretim tüketim aynı yerde değilken başvuramıyorsak, bunun olmadığı durumlar nasıl oluşabilir ki?
Neyse demek atladığımız bir yer var, okumaya devam edelim.
Üretim tesislerinin işletmeye girmesi ve sistem kullanımı
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre şebekeye bağlanacak üretim tesislerinin geçici kabul işlemlerinin, bağlantı anlaşmasının imza tarihinden itibaren;
a) OG seviyesinden bağlanacak hidrolik kaynağa dayalı üretim tesislerinde üç yıl,
b) OG seviyesinden bağlanacak hidrolik kaynağa dayalı üretim tesisleri dışındaki üretim tesislerinde iki yıl,
c) AG seviyesinden bağlanacak tüm üretim tesislerinde bir yıl,
Bağlantı anlaşması sonrası GES’ler için OG seviyesinden bağlantı ise 2 yıl, AG seviyesinden ise 1 yıl içinde geçici Kabul yapmak gereklidir. Bazen bu geçici kabule hazır gibi yorumlanır, ama yönetmelik bu konuda oldukça net, geçici Kabul yapılmalı ve alınan evraklar ilgili kurumlara teslim edilmelidir. Sürenizin dolmasına 15-20 gün kaldı ise geçici kabule hazır almalı ve panik şekilde geçici kabul yapmaya çalışmalısınız.
Lisanssız üreticilere üretim kaynak belgesi verilmesi
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapmak amacıyla ilgili şebeke işletmecisi ile bağlantı anlaşması ve sistem kullanım anlaşmasını imzalayan üreticilere, talep etmeleri halinde, Ek-2’de yer alan örneğe uygun Üretim Kaynak Belgesi ilgili şebeke işletmecisi tarafından verilir.
Bu madde çok az bilinen üretim kaynak belgesini içeriyor. Bunun önemi 2023 yılından itibaren karbon salınımı ve karbon ticaretinin başlaması ile daha da önem arz edecektir. Konu ile ilgili Paris İklim Anlaşması, Kyoto Protokolü gibi uluslararası kararlar incelenmelidir.
Sayaçlar, uzaktan izleme, koruma ve kontrol sistemleri
MADDE 21 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması amacıyla üçüncü fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla;
Bu maddede yer alan çift yönlü sayaç dışında asıl konu 50 kW üstü üretim tesisleri konusunun yer aldığı 3 fıkra;
(3) Kurulu gücü 50 kW ve üzerinde olan üretim tesisleri için birinci fıkraya göre tesis edilen sayaçların, ilgili mevzuata göre tesis edilecek otomatik sayaç okuma sistemine uyumlu olması zorunludur. 50 kW ve üzeri kurulu güce sahip üretim tesisleri için tesis edilen sayaçlar, ölçme ve haberleşme izleme sistemi ile irtibatlandırılır.
Meali, 50 kW üstüne SCADA kurulumu gereklidir.
İşletme
MADDE 22 – (1) Üretim tesisi, bağlantı anlaşmasında yer alan anlaşma gücünden daha büyük güçte çalıştırılamaz. Üretim tesisinin bağlantı anlaşmasında yer alan anlaşma gücünden daha büyük bir güçte çalıştırılması halinde Lisanssız Elektrik Üreticileri İçin Dağıtım Sistemine Bağlantı Anlaşmasında yer alan cezai şartlar uygulanır.
Demand güç aşımı, aylık ceza bu maddede gündeme alınmış. Kısaca uygulama şu şekilde diyelim 999 kW gücünde bir GES tesisiniz var, ve demand olarak bu gücü aştınız. İlgili EDAŞ sizden ilk defa için bir daha aşmayacağınıza dair bir teminat yazısı alır. Aştığınız ayı ve bir sonraki ayı (kontrol amaçlı) hesapta tutarak gecikmeli olarak size öder. Tekrarında ise lisansız üretim hakkınızı fesih eder.
İhtiyaç fazlası enerjinin tespiti
MADDE 23 – (1) Lisanssız üretim yapan gerçek ve tüzel kişilerin kendi ihtiyaçlarını karşılamak için üretim yapmaları esastır. Ancak 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c), (d), (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen üretim tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin, üretim tesisi ile aynı yerde kurulu tüketim tesisi ya da tesislerinde tüketilemeyen miktarı, aynı dağıtım bölgesinde olması şartıyla aynı kişiye ait başka bir tüketim tesisinde ya da tesislerinde tüketilebilir.
İşte bulmacanın eksik maddesi, demek ki neymiş ayrı yerlerde (aynı EDAŞ sınırında) olabilirmiş. Kimler olabilir peki?
c) Kurulu gücü bir megavat veya Kanunun 14’üncü maddesi çerçevesinde Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmiş kurulu güç üst sınırına kadar olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri,
d) Bakanlıkça belirlenecek verimlilik değerini sağlayan kategorideki kojenerasyon tesisleri,
e) Mikrokojenerasyon tesisleri,
f) Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında kullanılmak üzere kurulan üretim tesisleri,
g) Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan veya dolaylı olarak belediyeye ait olan tüzel kişilerce, belediyeler tarafından işletilen su isale hatları ile atık su isale hatları üzerinde, teknik imkanın olması ve DSİ tarafından uygun bulunması halinde hidrolik kaynağa dayalı kurulan üretim tesisleri,
Şimdi sadece c bendi biraz muallakta kaldı. Hadi ilgili karara tekrar bakalım. Tesadüfe bakın ilgili kararda da bir c bendi var.
Üretimi ile tüketimi aynı ölçüm noktasında olma şartı aranmaksızın birden fazla tüketim tesisinin ihtiyacını karşılamak üzere diye başlıyor.
Tüm maddelerin detayına girmeden özetlersek, saatlik bazda tespit edilir. Zaten mevcut altyapı tespit için saatlik bazda analiz yapmaktadır.
İhtiyaç fazlası enerjinin tespiti
MADDE 23- devamı
b) Üretim tesisi ile tüketim tesisinin aynı yerde olmaması halinde üretim sayacından elde edilen saatlik verilerden, tüketim tesisine ilişkin saatlik sayaç verilerinin veya tüketim sayaçlarından saatlik bazda veri alınamayan tüketim tesisleri için dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümleri uyarınca onaylanan profil uygulaması yapılarak elde edilen saatlik tüketim verilerinin mahsuplaştırılması suretiyle saatlik bazda,
tespit eder.
(3) İlgili şebeke işletmecisi, her bir üretici için ikinci fıkra kapsamında elde edilen saatlik verileri kaynak bazında bir araya getirerek fatura dönemi bazında şebekeye verilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi miktarını belirler ve her ayın altıncı gününe kadar ilgili görevli tedarik şirketine bildirir.
Burada saatlik bazda alınan verilerin fatura dönemi bazında ihtiyaç fazlası olarak tespit edileceğini ve her ayın altıncı günü bildirileceğini belirtmiş. İlk aylık mahsuplaşma sanırım bu maddeden başlıyor diyebiliriz.
Maddenin devamında tüketim tesisi ve üretim tesisin aylık mahsuplaşma detaylandırılmış durumda, birden çok tüketim tesisi olması durumu, tüketim tesisinin tedarikçi seçimi gibi farklı durumlarda netleştirilmiş.
(6) Serbest bölgelerde bu Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesislerinden sisteme verilen enerji, ancak serbest bölge sınırları içerisinde tüketilebilir. Bu kapsamda sisteme verilen enerji için herhangi bir bedel ödenmez ve bu kapsamda sisteme verilen enerji YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınır.
Serbest bölgelerdeki sanayi çatılarını (GES için) kapsama alındığını düşündüğüm madde, gerçi zaten güncel maliyetler ve elektrik fiyatları ile bölge bağımsız her türlü sanayicinin ilk düşünmesi gereken yatırım GES olmalı. Yönetmelikten anladığımız en önemli konu bu aslında, üret ve tüket şeklinde modelin tam olarak desteklendiğini görüyoruz.
İhtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesi
MADDE 24 – (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c), (f) ve (g) bentleri kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan ve işletilen;
Bu maddenin devamı;
her fatura dönemi için tüketilemeyen net elektrik enerjisi miktarı,
ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi olarak görevli tedarik şirketi tarafından ilgisine göre belirlenen fiyattan, YEKDEM kapsamında değerlendirilmek üzere on yıl süreyle satın alınır.
Şeklinde, yani aylık olarak mahsuplaşma sonrası kalan enerji 10 yıl boyunca satın alınacaktır. Çalışmalarımı inceleyen arkadaşlar, yatırım geri dönüşü açısından kaça alırsan ona satarsına geçtiğimiz (0,133$ bittikten sonra) günlerde bunu önemsemediğimi hatırlayacaklardır.
Elektrik fiyatları dünya genelinde sürekli artarken , solar maliyetleri de düşerken, artan elektrik satın alma fiyatı çok da önemli olmamalı. Ama katkı katkıdır tabi…
İhtiyaç fazlası enerjinin bedelinin ödenmesi ve satın alınması
MADDE 25 – (1) Görevli tedarik şirketi, YEKDEM kapsamında satın almakla yükümlü olduğu enerji miktarı için her bir üreticiye her bir fatura dönemi için yapacağı ödeme tutarını hesaplamak için sırasıyla aşağıdaki işlemleri yapar:
Yukarda belirtiğim üzere, benim çok üzerinde durmak istemediğim bir konu, sonuç itibarı ile ihtiyaç fazlası üretimi Cumhurbaşkanlığı kararına göre olan tek zamanlı tarife bedelinden dağıtım bedeli düşülerek her ayın beşinci gününe kadar ödenmesini anlatmaktadır.
Aylık mahsuplaşma uygulanması
MADDE 26 – (1) İlgili şebeke işletmecisi, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla yapılacak başvurular neticesinde bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanan ve üretimi ile tüketimi aynı ölçüm noktasında olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için, üretilerek şebekeye verilen elektrik enerjisi miktarını bağlantı anlaşmasında belirlenen yere takılan sayaç verilerinden saatlik bazda tespit eder.
Burada duralım, aylık mahsuplaşma başlığı bu yönetmelik tarihi diye başlıyor.
4) Birinci fıkrada belirtilen koşulları sağlayarak 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi ile 11 inci maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan ve işletilen üretim tesislerinde aylık mahsuplaşma sonucunda her fatura döneminde şebekeye verilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi görevli tedarik şirketi tarafından, on yıl süreyle satın alınır. Bu süre ilgili üretim tesisinin 19 uncu maddenin ikinci fıkrası çerçevesinde şebekeye enerji vermeye başladığı tarihten itibaren hesaplanır.
5.maddeye dönelim tekrar,
c) Kurulu gücü bir megavat veya Kanunun 14 üncü maddesi çerçevesinde Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmiş kurulu güç üst sınırına kadar olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri,
11.maddeyede dönmek lazım,
Başvuruda bulunulabilecek tesisler
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlık veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum tarafından 10 kW’a (10 kW dahil) kadar tip proje hazırlanması uygun görülen, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı ve kendi tüketim tesisinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücüne kadar, üretimi ve tüketimi aynı noktadan bağlı üretim tesisleri için başvuru ve ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslar ile bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu formatı kapsamında işlem tesis edilir. Bu kapsamda gerçekleşecek olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine ilişkin başvurular, Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslar uyarınca değerlendirilir.
(2) Kamu kurum ve kuruluşları, atıksu ve içme suyu arıtma tesisleri ile tarımsal sulama amaçlı tesislerin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünü geçmemek kaydıyla, tüketim tesisleri ile aynı ölçüm noktasında 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurabilir.
(3) Bu Yönetmelik kapsamında faaliyet göstermek isteyen kişiler, bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünü ve 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca belirlenecek kurulu gücü geçmeyecek şekilde tüketim tesisi ile aynı ölçüm noktasında, dağıtım tesisi niteliğinde tesis teçhiz etmeden, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurabilir. Güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri ancak çatı ve cephe uygulaması olarak gerçekleştirilebilir.
Aylık mahsuplaşma uygulanması
MADDE 26 –
c) Bu fıkranın (b) bendine göre abone grupları ve kaynak bazında belirlediği bedellerin toplamını ilgili fatura dönemi için piyasa işletmecisine bildireceği LÜYTOB’a ekler
Bu madde içinde geçen LÜYTOB ifadesi;
LÜYTOBj: Her bir fatura dönemi için “j” görevli tedarik şirketi tarafından bölgesindeki muafiyetli üretime ilişkin olarak hesaplanan ve bölgesindeki gerçek ve/veya tüzel kişilere ödenecek toplam bedeli (TL)
YEKDEM katılımcılarına her bir fatura dönemi için ödenecek YEK toplam bedeli (YEKTOB) aşağıdaki formül uyarınca hesaplanır
Devam edelim,
e) Piyasa işletmecisi tarafından sisteme verilen enerjiye istinaden kendisine yapılan ödemeye ilişkin olarak dördüncü fıkra kapsamındaki tesisler için aylık mahsuplaştırma sonucunda ihtiyaç fazlası enerji oluşması halinde bu fıkranın (a) bendi kapsamında hesaplanan ödemenin söz konusu ihtiyaç fazlası enerjiye tekabül eden kısmını kendisine ödeme yapılan takvim ayını izleyen ayın en geç beşinci gününe kadar ilgili üreticilere öder.
Aylık mahsuplaşma sonucu fazla enerji çıkması halinde ödenmesini açıklayan maddemiz.
Tüketim tesisleri
MADDE 28 – (1) Lisanssız üretim yapan gerçek ve tüzel kişilerin bir dağıtım bölgesinde kurulu üretim tesisinde ürettikleri enerji, ancak aynı dağıtım bölgesi içerisinde yer alan ve aynı kişiye ait tüketim tesisi ya da tesislerinde tüketilebilir.
Bakın buda oldukça önemli, okurken sorguladığımız aynı yer, farklı yer kavramına net bir sonuç getirmiş olan maddemiz.
(2) OSB dağıtım lisans bölgesi içindeki üretim tesisleri, ancak yine OSB dağıtım lisans bölgesi içindeki aynı kişiye ait tüketim tesisleri ile ilişkilendirilebilir.
OSB olunca, üretim-tüketim ayrı yer olmayacağını gösteren madde
(7) Bu Yönetmelik kapsamında bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu sahibi ve bağlantı anlaşması imzalayan gerçek veya tüzel kişiler uhdesindeki üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisi veya tesislerine ilişkin aboneliğe ait kaçak elektrik enerjisi tüketiminin tespit edilmesi halinde, ilgili döneme ilişkin üretilen enerjinin görevli tedarik şirketi tarafından üretilerek sisteme verilmiş olduğu kabul edilerek bu enerji ile ilgili olarak piyasa işletmecisi ve görevli tedarik şirketi tarafından herhangi bir ödeme yapılmaz ve bu kapsamda sisteme verilen enerji YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınır. Kaçak elektrik kullanım faturasına ilgili mevzuat kapsamında itiraz edilmemesi ya da yapılan itiraz sonucunda nihai olarak kaçak elektrik tüketiminin tespit edilmesi halinde ilgisine göre bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu, bağlantı anlaşması ve sistem kullanım anlaşması iptal edilir.
Kaçak elektrik kullanımı lisansız üretim için ciddi sorun yaratabilir. Tüketim tesisinden haberdar olmanız, oradaki elektrikçinizi denetlemesi için teşvik etmeniz çok ama çok önemli. Sizin haberiniz olmadan, yada sizden önce yapılan bir hukuksuz uygulama, hatta daha kabacası hırsızlık yüzünden yatırımınız çöp olabilir.
(8) Geçici kabulü tamamlanarak işletmeye alınan üretim tesislerine ilişkin olarak; üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisi veya tesislerinden herhangi biri için tüketim için yapılan anlaşma veya sözleşmenin geçersiz hale gelmesi halinde, ilgili aya ilişkin üretilen enerjinin görevli tedarik şirketi tarafından üretilerek sisteme verilmiş olduğu kabul edilerek bu enerji ile ilgili olarak piyasa işletmecisi ve görevli tedarik şirketi tarafından herhangi bir ödeme yapılmaz ve bu kapsamda sisteme verilen enerji YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınır.
Bu maddede, tüketim tesisi aboneliğinin başına bir iş gelirse, ilgili ayı keser, durumu düzeltirsen devam ederim diye belirtmiş, buda güzel bir madde olmuş. Olurda tüketim aboneliğinin başına bir iş gelirse, bize telafi imkanı doğuyor. (bedeli biraz ağır ama, 1 her zaman 0 dan büyüktür.)
Tüketim birleştirme
MADDE 29 – (1) Aynı tarife grubunda yer alan ve aynı bağlantı noktasına bağlanan veya elektrik enerjisi tüketimleri tek bir ortak sayaç ile ölçülebilen bir veya birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişiye ait tesislerde tüketilen elektrik enerjisi için tüketimlerini birleştirerek bu Yönetmelik kapsamında üretim tesisi ya da tesisleri kurabilir.
Çatımız büyük tüketim düşük, bir kaş tüketici birleşip bizim çatıya ges kurabiliriz. Özeti bu, diğer maddeler detaylandırmaları şeklinde.
Tüketim ihtiyacına yönelik uygulamalar
MADDE 30 – (1) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından, tüketim tesislerinin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere, ilgili tüketim tesislerinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünü geçmeyecek şekilde 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurulabilir.
Bu maddeyi 5.madde c bendi, sanırım ezberledik tekrar etmiyorum.
(2) Bu madde kapsamındaki tesisler için aynı dağıtım bölgesinde yer almak koşuluyla üretim ve tüketim tesislerinin aynı ölçüm noktasında olması şartı aranmaz.
Üretim – tüketim ayrı yerde olabilirin en güzel anlatıldığı madde, kamu kurum ve kuruluşlarına serbest…. (Ağaya beleş yani)
Kamu kuruluşları dediği için maddenin detayını Kamudaki uzman arkadaşlara bırakarak devam ediyorum.
Kamulaştırma
MADDE 32 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesisleri için Kurum tarafından taşınmaz mülkiyeti ve sınırlı ayni hak edinimine ilişkin herhangi bir işlem yapılmaz.
Bu maddenin trafo, köşk binası ve nakil hatlarını kastetmediğini umuyorum.
Üretim tesisi devri
MADDE 35 – (1) Geçici kabulü yapılmış olmak kaydıyla, bu Yönetmelik kapsamındaki üretim tesisi; satış, devir veya diğer bir düzenleme ile bu Yönetmelik veya ilgili mevzuat kapsamında devretmek isteyen kişinin statüsünden kaynaklanan şartlar dahil kapasite tahsisini sağlayan şartları haiz üretim yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişiye devredilebilir. 11’inci maddenin birinci fıkrası kapsamında yer alan üretim tesisleri hariç olmak üzere geçici kabulü yapılmamış üretim tesisleri bu fıkra kapsamında devre konu edilemez.
Geçici kabulden önde devredilebilenler;
11’inci maddenin birinci fıkrası ; Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlık veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum tarafından 10 kW’a (10 kW dahil) kadar tip proje hazırlanması uygun görülen, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı ve kendi tüketim tesisinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücüne kadar, üretimi ve tüketimi aynı noktadan bağlı üretim tesisleri için başvuru ve ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslar ile bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu formatı kapsamında işlem tesis edilir. Bu kapsamda gerçekleşecek olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine ilişkin başvurular, Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslar uyarınca değerlendirilir.
Diğer hükümler
MADDE 37 – (5) Bu Yönetmelik kapsamındaki rüzgar enerjisine dayalı inşa halinde veya işletmedeki üretim tesisi sahibi kişiler; kriz, gerginlik ve harp durumlarında Genelkurmay Başkanlığı ve/veya MİT tarafından talep edildiğinde,
Bir çeşit seferberlik hali tanımlanmış, GES ler muaf galiba….
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 39 – (1) 2/10/2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Cüneyt S.Güngör
Müşavir Elektrik Elektronik Mühendisi
Yenilenebilir Enerji Uzman