Lisansız Üretim ve Finansman

Lisansız elektrik üretimi ülkemizde son 2-3 yıl içinde ciddi anlamda yükseliştedir. Bunun en güzel göstergesini aşağıdaki grafikten analiz edebiliriz.

Bu artış oranı yatırımcıların özellikle güneş enerjisine yönelmesine sebep olsa da, yönetmelik vs. ile sürekli olarak yasal değişiklikler, finans bulma sıkıntıları, yerel üreticilerin kapasite sorunları derken sektörün daha hızlı büyümesinin önüne geçilmektedir.

Aslında Türkiye enerji ihtiyacının yüzde 30’unu 2023 yılına kadar güneş enerjisiyle karşılamayı planlıyor, peki şu an ihtiyaç nedir? 73.146,7 MW , %30 ise 21.944,01 MW

Kaynak; Elektrik Mühendisleri odası; Elektrik enerjisi kurulu gücü ve üretiminin kaynaklara dağılımı ile puant grafiklerini indirmek için tıklayınız.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Konuşacak yazılacak çok şey var, ama bu yazımda işin finans boyutuna değinmek istiyorum.

1. Bankalar   ; Aşağıdaki iki banka daha önce kredilendirme yaptığım için yazılmıştır, Akbank, Albaraka Türk, vb. bankalarda kredilendirme için tercih edilebilir. Kritik olan ilk başta bankanın tesisi değil yatırımcıyı kredilendirmesidir. Yani kredibiliteniz kuracağınız tesisin ihtiyacı olan krediyi karşılayabilecek durumda olmalıdır. Yani teminat mektubu, işyeri, arazi, vs. bankaya verebilmeniz gerekir.
   
2. Leasing ; Çeşitli kaynaklarda uygulamasını okudum, ama henüz uygulamaya fırsat bulmadığım finans seçeneği, Leasing (yani finansal kiralama), bir yatırım malının mülkiyeti leasing şirketinde kalarak belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesi ve sözleşmede belirtilen sözleşme süresi sonunda mülkiyetinin kiracıya geçmesini sağlayan bir finansman yöntemidir. Tesis önce finansmanı sağlayana ait olmakta, borcu bitince size geçmektedir. Ancak bildiğiniz üzere 23 Mart 2016 tarihli yönetmelik’e göre ;
   (20) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı enerji üretim tesisleri için başvuru tarihinden, başvuruya konu üretim tesislerinin tamamının geçici kabulü yapılana kadar, veraset dışında pay devri yapılamaz. Pay devri yapılması halinde ilgili tüzel kişiye ait Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu iptal edilir. Bu fıkra kapsamında yapılacak pay devrinde, İlgili Şebeke İşletmecisine pay devir işlemi gerçekleşmeden bir ay önce bilgi verilir. İlgili tüzel kişi, pay devri sonrasına ilişkin nihai ortaklık yapısını gösterir bilgi ve belgeleri İlgili Şebeke İşletmecisine, pay devir işleminden sonra en geç on işgünü içerisinde sunar.
   Tesis kurulmadan önce devredilemiyor, bu durumda nasıl Leasing yapacağız? (Yönetmelikteki bir boşluk kullanılabilir,  bkz ; Ticaret Hukuku Anonim Şirketlerde devir)
3. IPARD; İşin içinde hayvancılık var ise çok güzel bir seçenek Ankara da bir tavuk çiftliği, Çorumda inek çiftliği ve Bucak ta keçi çiftliği için daha önce 300.000 TL ile 700.000 TL arasında kullandığım finansman yöntemi; Tıklayınız.
4. Kalkınma Ajansları/ Avrupa Birliği Fonları ; Kalkınma ajansları ve destek programları, Kayseride bir tekstil fabrikası ve gene Kayseride bir demir döküm işletmesinde kullandığım finansman yöntemi, 300-400KW a kadar hibe kredi almak mümkün. Bunun ile ilgili adresler konusundaki yazıma göz atabilirsiniz. Tıklayınız.
5. Finansörler; Türkiye ve diğer ülkelerde bulunan, parasını işletmek isteyen, bankanın faiz oranlarında daha çok kazanmak isteyen kişi veya kurumlardır. Bu konuda çok yol aldım, pek çok kişi ve kurum ile görüştüm, kısa zamanda ciddi bir portföy ile yatırımcılara yardımcı olmaya çalışacağım.
6. Dolandırıcılar; Bu madde özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir, bir Alman firma varmış, kendi panelini kullanma şartı ile 8-9 yıl tesisi işletmek şartı ile ücretsiz kurulum yapıyormuş, Hindistan da 300-500 mw kuran firma Türkiyede benzer şekilde işletmeci olarak kurup, tesisi size devrediyormuş, şeklinde pek çok farklı ülke ve değişik senaryolarda karşınıza çıkacak bu tip kişiler ile çalışma kararı alıp, bir şekilde paranızı, tesisinizi kaybetmeden önce,
   a.) Referanslarını sorun, gidin gözünüzle görün, kulağınız ile işitin, aracı kullanmayın. Referansı yurtdışından vermek isteyenlere itibar etmeyin. Edecekseniz de onuda gidin görün, emin olun.
   b.) Web sitesini incelerken şirket adres ve telefonlarına dikkat edin, Levent /istanbul Posta Kodu ; xxx şeklinde olan, mail adresi sadece gmail, yahoo gibi ücretsiz adreslerden olan, 0850 ve benzeri ile paşlayan, coğrafi bölgeden bağımsız 1 saatte alınabilen sanal numaradan başka numarası olmayan, cep telefonu veren firmalara çok dikkat edin.
   c.) Firmayı yerinde ziyaret edin, mali bilgilerini, bilançosunu görün, bunları vergi dairesinden teyit edin.
   d.) Sizden talep edilen, para, evrak, tapu, vs. belgeleri vermeniz gerektiğinden emin olun, bir avukata, mali müşavire danışın ve sözleşmelerde size destek vermesini isteyin. Burada ödeyeceğiniz avukat masrafından kaçmak size pahalıya mal olabilir.
7. Yap-İşlet-Devretçiler ; Bir üsteki dolandırıcılar maddesini tekrar okuyunuz.

 

Tabi ki buraya kadar kısmı bir Mühendisin gözünden tecrübelerine göre olan finansman türlerini okudunuz, ama işin uzmanlarına göre ise;

 

Endüstriyel Enerji Verimliliği Kredileri

Kredi tutarı 5 milyon EUR’yu geçmemelidir. Krediye başvuran firmalar mali olarak elverişli durumda olmalıdır.  Yatırım enerji tüketiminde bir azaltma sağlamalıdır ve sağlanan tutar yalnızca enerji tasarrufunun  ölçülebilir olduğu bu projeler için kullanılabilir. Yatırım kapsamında teknik enerji performansı, şartların değişmediği göz önüne alınarak yıllık bazda ölçüldüğünde %20’ye eşit ya da daha yüksek Enerji Tasarruf Oranı ya da aynı oranda CO2 eşdeğeri ton olarak ölçülen sera gazı emisyonlarında düşüş sağlamalıdır. Potansiyel enerji tasarrufunun mali değerinden  hesaplanan asgari Iç Verim Oranı %7’den fazla olmalıdır.

Ticari Binalar için Enerji Verimliliği Kredileri

Bu kategori altında azami 5 milyon EUR’ya kadar olan krediler mevcuttur. Ofis binaları ticari is sektöründe büyük bir enerji kullanıcısıdır ve enerji verimliliğini arttırma yönündeki çabalarda büyük bir rol oynar. Enerji, bir binanın işletim maliyetlerinin yüzde 30 kadarını temsil eder. Böylece, enerji verimliliği tedbirleri alınması enerji tüketimini ve böylelikle elektrik faturalarını yüzde 30 veya daha fazla oranda azaltabilir. Bu tasarruflar doğrudan karı arttırır. Bu, enerji verimliliğinin düşük riskli ve yüksek getiri sağlayan bir yatırım olarak kullanılabileceği anlamına gelmektedir. Sağduyulu idareciler artık enerji verimliliğinin özellikle de işletim maliyetlerindeki herhangi bir azalmanın net işletim gelirinde doğrudan bir artışa dönüştüğü ve iç büyümenin mükemmel bir yöntemini sağladığını bilmektedirler.

İnşaat Sektörü projeleri, tüm koşullar eşit olduğu takdirde yıllık bazda ölçüldüğü üzere %30’a eşit veya daha fazla oranda bir enerji tasarruf oranı elde etmelidir. Kredi talep edilen binalarda bağımsız yetkili bir enerji uzmanı tarafından hazırlanmış Enerji Performans Sertifikası bulunmalıdır.

Uygun olmayanlar aşağıdaki projelerdir:

• Hâlihazırda ülke düzeyinde belirlenen enerji verimliliği standartlarına tabi yeni bina yatırımları
• Yalnızca satışlar üzerinde kısa veya orta dönem kar yapma amacı ile gayrimenkule yapılan yatırımlar; arazi ve mevcut binaların satın alınması, kiralanması veya kiraya verilmesi

Yenilenebilir Enerji Kredileri

Azami 5 milyon EUR’ya kadar olan yenilenebilir enerji yatırımı kredileri mevcuttur. Bu kategori, elektrik ve/veya ısıtma ve/veya soğutma ve/veya fosil yakıt kaynaklarının yerine geçen her tür enerjiyi üretmek üzere yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanan ekipman, sistem ve süreçlerin satın alınması ve kurulumunu kapsayan projeleri içermektedir.

Uygun yatırımlar aşağıdaki yenilenebilir enerji teknolojilerini kapsar:

• 10 MW’yi geçmeyen kurulu güce sahip ve önceden EBRD çevresel uyum onayına tabi olan küçük, nehir tipi hidroloelektik santralleri
• 10 MW’yi geçmeyen toplam kurulu güce sahip ve önceden EBRD çevresel uyum onayına tabi olan rüzgâr türbinleri kurulumu
• Isı ve/veya elektrik üreten biokütle yakma ve proliz / gazlaştırma sistemleri
• Proses ve/veya mekan ısıtması/soğutma ve/veya sıhhi su ısıtması için sıcak su üretimi güneş enerjisi-termal su sistemleri
• Güneş enerjisi-termal kurutma sistemleri
• Jeotermal ısı pompaları
• Biyogaz tesisleri
• Fotovoltaik elektrik üretimi

Ulaşım için biyoyakıtları destekleyen yatırımlar hariç tutulmaktadır.

Yenilenebilir enerjiye uygun yatırımlar onaylanma tarihinde 15 yılın altında geri ödeme süresine sahip olmalı ve 1 EUR yatırım karşılığında yılda en az 1.3 kWh elektrik üretmelidir.

Tüm yenilenebilir enerji projelerinin Net Bugünkü Değeri pozitif olmalıdır.

Küçük Ölçekli Enerji Verimliliği Ve Yenilenebilir Enerji Kredileri

Küçük ölçekli enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji projeleri aşağıdaki şartlarla uyumluluk göstermelidir:

1. Yatırım,enerji teknoloji gruplarından birinde yapılacak ekipmanların satın alımı ve montajını içermeli ve bu listedeki kriterlerle uyum içinde olmalıdır;
2. Kredi talebi 250,000 EUR üst limitinin altında kalmalıdır.

Tedarikçi Kredileri

Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji teknolojilerinin tedarik boyutunu desteklemek üzere, Enerji Verimliliği Tedarikçileri için azami 1 milyon EUR’ya kadar olan yatırım kredileri mevcuttur. Bu tür bir krediye başvurmak isteyen şirketler aşağıdaki şartları sağlamalıdır:

• Krediler enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji teknolojileri üretimi, tedariki veya kurulumu ile ilgili Enerji Verimliliği Tedarikçilerinin çalışma işlemlerinin genişletilmesi amacına hizmet etmelidir.
• Proje uzman ekibi yatırım talebini inceleyecek, değerlendirecek ve Enerji Verimliliği Tedarikçisinin krediyi iş süreçlerinde iyileştirme amacıyla kullanacağını onaylayacaktır. Tedarikçi kredi dosyasında bu onay dökümlerini ispat amacıyla muhafaza edecektir.
• Bu alt kategori altında Yatırım Harcamaları (Capex) veya makine ekipman yenileme gibi kalıcı nitelikteki yatırımları desteklenecektir. Enerji verimliliği için Mevcut En İyi Teknolojiler (BAT) ile ilgili yatırımlara öncelik verilecektir.

Satıcı Kredileri

Azami 5 milyon EUR’ya kadar olan satıcı kredileri mevcuttur. Satıcılar bayileri ile birlikte satıcı kredileri alabilirler. Satıcı finanse ettiği ekipmanların a uygun olduğunu kanıtlamak için kayıtları (fatura veya satış raporların kopyalarını) sağlayacaktır. Satıcı kredisi sağlanan fonlarda nihai yararlanıcılar olarak sadece KOBİ’lere ekipman satış için ilgili satış raporları / faturalar sunulacaktır. Hiçbir fatura  ödemelerin üst sınırı olan 250.000 EUR’yu aşmamalıdır. Bayiler üzerinden kullandırılan satıcı kredilerinde ana satıcı firmanın kredi geri ödemelerini garanti etmesi ve raporlama sorumluluğunu üstüne alması da mümkündür. Satıcı kredisi altında kredi verilmeden önce proje uzman ekibinden aşağıdaki koşulların sağlandığının onayı alınır

• Satıcı, nihai yararlanıcılar olarak KOBİ’lere uzun vadeli garantiler ve daha uzun bir süreye yayılmış taksit ödemeleri gibi normal durumlarda piyasaya sunulmayan avantajlı koşullar sunmalıdır.
• Satıcı, arz tarafında gerçekleştirdiği iyileştirme çalışmaları ile nihai kullanıcıların olduğu talep cephesindeki enerji verimliliği önlemleri arasındaki entegrasyonun önemi hakkında bilgilendirme yapmak ve farkındalığını arttırmak üzere (gerekirse proje uzman ekibinden destek alarak) tanıtım materyalleri (örneğin broşürler) hazırlamalıdır.